Gdy został przedstawiony niemiecki artykuł „Reduce/Reuse/Recycle“, na biennale architektury 2012, w ramach serii spotkań dyskusyjnych „ARCH+ features“ w Wenecji, których współinicjatorem była firma Siedle, Muck Petzet, architekt z Monachium i komisarz generalny niemieckiego pawilonu, opisał intencję tego artykułu w następujący sposób: „należy świadomie uczynić istniejące budynki i infrastrukturę centralnymi architektonicznymi zasobami do kształtowania naszej przyszłości.“
Tym samym reprezentuje on sposób postrzegania, który definiuje architekturę i miasto jako zasoby „energetyczne“. Jednakże definicja energii jest tu szersza. Z jednej strony chodzi o aspekty fizykalne, mianowicie o „szarą energię“, która jest zakumulowana w świecie budowli. „Ale wartość budynku wynika“, twierdzi Petzet, „oprócz komponentów fizycznych i ekonomicznych, także z rzeczy niematerialnych, jak np. z kontekstu społecznego, w którym on się znajduje, lub z historii, która przekazuje to, co istnieje, lub z uczuć, które wyzwala.“ Dzięki temu kulturowemu zrozumieniu trwałości zostaje przełamana nie tylko techniczna jednostronność debaty na temat trwałości, także pozostawia za sobą konserwacyjne założenie ochrony zabytków.
Na wystawie reprezentowano także Projekt Brunnenstraße berlińskiego architekta Arno Brandlhubera, który kontynuując prace nad ruiną inwestorską stworzył dzieło docenione na arenie międzynarodowej. Brandlhuber, który ze swoimi interwencjami w polityce miejskiej w Berlinie należy do wiodących postaci ery po Stimmannie, kontynuuje argumentację Mucka Petzeta swoim najnowszym projektem, Antywillą.
Zdaniem Brandlhubera błąd w myśleniu podczas renowacji energetycznej polega na tym, że nie uwzględnia się „energii nakładów np. na wyprodukowanie izolacji lub na transport. Poza tym Rozporządzenie w sprawie oszczędności energii wychodzi z tego założenia, że cały budynek jako wnętrze jest wykorzystywany niezależnie od pór roku jako ciepły budynek i panują w nim ustalone standardowe temperatury pokojowe“. Zamiast zwykłych warstw izolacyjnych, które implikują jednakową wewnętrzną przestrzeń i jednolite użytkowanie, warstwy kurtyn w zimie dzielą dużą przestrzeń mieszkania na poszczególne strefy, w których panuje różna temperatura. Skutkiem tej decyzji jest to, że „trzeba przystosować własne zachowania użytkowe do sytuacji klimatycznej, zamiast przyjmować sytuację jako stały standard“.
|
Ten punkt widzenia staje się coraz bardziej istotny, ponieważ „głównym zakresem pracy architekta dziś i w przyszłości będzie nie nowe budownictwo, lecz zmiana przeznaczenia“, twierdzi Brandlhuber. „Ponieważ już tak wiele szarej energii jest związanej w istniejących zasobach, dlatego strategie zmiany przeznaczenia, które łączą aspekt energetyczny ze społecznym sposobem postrzegania, są szczególnie decydujące dla przyszłości architektury.“ Budowanie w istniejących zasobach uzyskuje tym samym wymiar społeczno-polityczny, który chroni przez źle rozumianym tradycjonalizmem i nadaje zasobom i trwałości postępowe, społeczne znaczenie.
Poza tym Muck Petzet widzi właśnie w tym zajmowaniu się tym, co istnieje, olbrzymi potencjał w zakresie kreatywności: „Poprzez kontynuację pisania powstaje zwartość, głębsza warstwa i tarcia, które mogą wzbogacić, to co istnieje.“ Dla projektanta Konstantina Grcica, który tworzył z Muckiem Petzetem Pawilon Niemiecki, ma przy tym znaczenie założenie, „że w projektowaniu nie chodzi o to, aby ciągle na nowo odkrywać rzeczy, lecz pielęgnować i rozwijać jakości rzeczy już istniejących i działających.“
Tym samym Grcic przenosi debatę ponad dyskurs w zakresie architektury i formułuje założenie projektowe, które dla przedsiębiorstw jak Siedle jest coraz bardziej istotne ze względu na zawrotny postęp technologiczny: Jeżeli to, co najnowsze jutro będzie znowu passé, to projektowanie musi silniej uwzględniać cykle życia, to znaczy, kompatybilność i możliwość unowocześniania poszczególnych produktów, jak również ich okres użytkowania. Rozwój produktów staje się więc procesem ewolucyjnym, a trwałość architektoniczna i techniczna samoświadomością projektowania.
O autorze
Architekt Anh-Linh Ngo jest redaktorem międzynarodowego czasopisma architektonicznego ARCH+. Jest on współinicjatorem i współkuratorem różnych projektów wystaw, badań i imprez w kontekście aktualnych tematów z dziedziny architektury, m.in. w sprawie udziału ARCH+ w documenta 12 magazines jak również w sprawie wdrażania ARCH+ „Atlasu progu“, który powstał we współpracy z ETH Zürich. |
